WEEK 26: Wat is vrijheid?

Mijn vriend is wat minder enthousiast over het Spartaanse leven van zijn jeugdvriend dan ik. Zo vertelde hij mij dat ze als tiener een keer gingen stappen in Antwerpen en bleven overnachten bij een broer. `s Ochtends vroeg moest Thomas weer gauw naar huis, want de geiten moesten gemolken worden. Mijn vriend vindt dat geen vrijheid. Je kunt nooit op vakantie. In plaats van geiten te houden heeft mijn vriend de wereld rond gereisd. Hij heeft ooit zijn studie onderbroken om een jaar door India te reizen. Dat is voor hem de ultieme vrijheid. 

Ik hoef in principe niet de hele wereld te hebben gezien om me vrij te voelen. Altijd gedacht dat ik de piramides ook op National Geographic kon zien. Wat natuurlijk ook niet helemaal waar is. Maar mijn gevoel voor vrijheid ligt niet in reizen. Om te kunnen reizen zul je geld moeten hebben en die moet je eerst verdienen. Bovendien moet je langer werken voor je vakantie dan je vakantie lang is.  

We zijn er inmiddels ook allemaal achter dat je op vakantie altijd jezelf meeneemt. Die ideale droomvakantie op een hagelwit strand onder de palmbomen bestaat niet. Net als je ideale Hans-en-Grietje-huisje aan de rand van het bos. Na verloop van tijd beland je vanzelf weer in je gebruikelijke gemoedstoestand waartoe ook negatieve emoties behoren van piekeren, boosheid en onzekerheid. Althans, zo gaat dat bij mij. Gisteren maakte ik een ommetje onder een strakblauwe lucht in een ijzige kou. Ik dacht: “Beter dan dit gaat het leven niet worden.” Maar de zonnestralen bereikten niet mijn hart. Om niet in piekergedachten te blijven hangen begon ik mijn stappen te tellen. Een paar weken terug maakte ik een ommetje in de regen en liep ik bijna te dansen in de plassen. Zomaar ineens. 

Geluk, blijheid en vrijheid is gewoon niet te sturen. Het kan je alleen maar overkomen. Maar omdat we dat niet kunnen accepteren gaan we proberen onze omgeving zoveel mogelijk te voorzien van de dingen waarvan we denken gelukkig te worden. Het is tenslotte makkelijker om je huis af te lossen, denkend daar je vrijheid in te vinden, dan de vrijheid in je hart. En waarom wij dit zo moeilijk vinden komt doordat we gewend zijn te sturen en te controleren. Geluk willen we afdwingen en we denken steeds dat dat kan. Maar dat kan niet. 

Geluk, zoals in dansen door plassen in de regen, is een gemoedstoestand die komt en gaat. Net als boosheid en verdriet. Het heeft geen enkele zin geluk na te streven, je komt altijd van een koude kermis thuis. Wat ik wel merk is dat, als ik me ongelukkig voel en ik me daar niet tegen verzet, ik me een stuk lichter voel. Het is moeilijk, want je moet er continue bij blijven. Als je even niet oplet, val je er meteen weer in terug. Maar de beweging die je in jezelf moet maken is niet die van controle en doen, maar van loslaten.  

En daar heb ik nou net geen kaas van gegeten. Ik heb het inmiddels vaak genoeg beoefend om te weten waar ik over praat. Maar opgeven lijkt geen optie, terwijl dat de sleutel is naar ongelukkig zijn. Dus wat als ik op zou houden met zoeken naar geluk? Zou dat niet de ultieme vrijheid zijn?